kekayaan ekonomi sarawak mendorong penjajahan keluarga brooke -k8凯发

  1. perpecahan membuka ruang penjajahan
    1. punca perpecahan
      1. sultan brunei melantik pembesar-pembesar tempatan
        1. pembesar yang dilantik berkuasa mentadbir sarawak tanpa campur tangan kesultanan brunei
      2. sultan brunei telah melantik seorang pembesar brunei bernama pangeran indera mahkota sebagai wakil pemerintah kesultanan brunei di sarawak
        1. beliau bertindak mengambil alih kuasa politik pembesar tempatan di sarawak
      3. sultan brunei mengubah dasar pemerintahan baginda di sarawak kerana negeri itu kaya dengan bahan galian seperti
        1. antimoni
        2. emas
      4. pangeran indera mahkota mengambil beberapa tindakan untuk meningkatkan hasil pendapatannya seperti berikut
        1. mengenakan cukai yang tinggi terhadap hasil yang dikeluarkan oleh penduduk tempatan
        2. tidak memberi upah kepada orang bidayuh yang bekerja di lombong antimoni miliknya
    2. peranan james brooke
      1. penduduk tempatan ingin membebaskan sarawak daripada cengkaman kesultanan brunei
      2. sultan brunei bertindak segera dengan menghantar wakil pemerintah yang baru untuk menamatkan kebangkitan peduduk tempatan
      3. sultan brunei melantik pangeran raja muda hashim untuk membantu pangeran indera mahkota
      4. ketika itu, seorang pedagang british bernama james brooke mengunjung pangeran raja muda hashim
      5. pangeran raja muda hashim meminta pertolongan daripada james brooke untuk menyekat kebangkitan tersebut
      6. sebagai balasan, beliau berjanji akan melantik james brooke sebagai gabenor sarawak
      7. james brook menerima tawaran tersebut
      8. dengan bantuan james brooke, pangeran muda hashim berjaya menyekat kebangkitan rakyat sarawak
      9. walau bagaimanapun, beliau melambat-lambatkan pelantikan james brooke kerana beliau menyedari tindakannya tidak akan dipersetujui oleh sultan brunei
      10. hal ini menyebabkan james brooke marah akan pangeran raja muda hashim
      11. kejadian ini memaksa pangeran muda hashim melantik james brooke menjadi gabenor dan mengisytiharkan sebagai raja sarawak yang pertama
    3. kejatuhan negeri sarawak kepada james brooke
      1. james brooke menandatangani satu perjanjian dengan pangeran raja muda hashim pada tahun 1841
        1. james brooke memerintah negeri sarawak dan menguasai semua hasilnya
        2. james brooke harus menghormati dan memelihara undang-undang dan adat istiadat orang melayu
      2. pada tahun 1842, james brooke menghadap sultan omar ali saifuddin, sultan brunei untuk mengesahkan kedudukannya
      3. beliau diiringi oleh angkatan tentera laut british yang diketuai oleh edward belcher
      4. kehadirang angkatan tetera laut british membimbangkan sultan brunei
      5. baginda terpaksa menerima perjanjian yang telah ditandatangani pada tahun 1841 antara pangeran raja muda hashim dengan james brooke
      6. satu perjanjian telah ditandatanganiantara sultan omar ali saifuddin dengan james brooke pada tahun 1842
        1. sultan brunei menyerahkan sarawak dari kawasan tanung datu ke sungai samarahan dan menyerahkan segala hasil kutipan cukai kepada james brooke dan pewarisnya
        2. james brooke akan membayar 2500 dolar pada setiap tahun kepada sultan brunei
        3. james brooke tidak boleh mengganggu agama dan adat istiadat penduduk sarawak
        4. sultan brunei bersetuju mengiktirafkan james brooke menjadi raja putih sarawak
      7. pada tahun 1846, sultan omar ali saifuddin cuba menyerang james brooke dan pembesar-pembesar yang menyokongnya
      8. dengan bantuan tentera laut british, james brooke menyerang balas sultan brunei
      9. akibatnya, sultan omar ali saifuddin mengiktirafkan james brokke menjadi raja sarawak yang merdeka dan berdaulat
  2. perubahan sosial di bawah pentadbiran keluarga brooke
    1. perkembangan bandar, kemudahan asas dan pengangkutan darat
      1. perkembangan bandar-bandar baru seperti kuching, miri dan sibu disebabkan oleh
        1. perkembangan ekonomi
        2. pertambahan penduduk
      2. bandar-bandar tersebut kemudian enjadi pusat pentadbiran dan perdagangan
        1. bandar kuching dijadikan ibu negeri dan pusat pentadbiran kerajaan sarawak mulai tahun 1841
        2. bandar miri membangun dengan cepat selepas aktiviti melombong petroleum dijalankan di bandar tersebut mulai tahun 1910
      3. kerajaan brooke menyediakan kemudahan asas di bandar-bandar sahaja
      4. kerajaan brooke kurang mengambil berat tentang penyediaan kemudahan asas di kawasan pendalaman
      5. di kawasan bandar, bentuk kemudahan asas yang disediakan adalah seperti
        1. jalan raya
        2. landasan kereta api
      6. perkhidmatan kereta api terpaksa diberhentikan pada tahun 1932 disebabkan kemelesetan ekonomi
    2. pengankutan air
      1. kapal terbang air
        1. juga disediakan untuk menghubungkan bandar kuching dengan singapura
        2. merupakan kapal terbang yang mula-mula mendarat di sungai sarawak pada tahun 1924
    3. kemudahan lain
      1. pendidikan moden
        1. keluarga brooke kurang memberikan tumpuan kepada pembangunan pendidikan moden
        2. brooke menganggap sistem pendidikan barat kurang sesuai untuk penduduk tempatan
        3. brooke menyediakan kemudahan sekolah untuk dua kaum sahaja
          1. melayu
          2. cina
      2. sekolah rendah
        1. keluarga brooke membina sekolah rendah yang menggunakan bahasa melayu sebagai bahasa pengantar pada tahun 1883
        2. tujuan pembinaan sekolah rendah di sarawak
          1. guru-guru sekolah melayu
          2. kakitangan rendah kerajaan
        3. antara sekolah rendah melayu terawal ialah
          1. sekolah merpati jepang
          2. sekolah encik buyong
        4. mubaligh-mubaligh kristian di sarawak turut mendirikan sekolah-sekolah ingeris
          1. sekolah st. teresa
          2. sekolah st. mary
          3. sekolah st. thomas
      3. kemudahan pendidikan lain
        1. pada tahun 1924, jabatan pelajaran diubuhkan oleh keluarga brooke untuk
          1. mengawal perkembangan pendidikan di sarawak
          2. mendaftarkan semua sekolah
        2. pada tahun 1936, terdapat 25 buah sekolahyang didaftarkan di bawah jabatan tersebut.
        3. guru-guru sekolah kerajaan (sekolah melayu) mendapat latihan dari maktab perguruan seperti
          1. maktab perguruan sultan idris, tanjong malim, perak
          2. maktab perguruan kent yang didirikan pada tahun 1940
  3. perubahan ekonomi di bawah pentadbiran keluarga brooke
    1. hasil hutan mengukuhkan keuntungan
      1. sarang burung banyak terdapat di gua batu kapur di sarawak
      2. sarang burung dikutip dari gua batu kapur dan dijual dengan harga yang tinggi kerana mempunyai khasiat
      3. keluarga brooke juga mendapat keuntungan daripada hasil hutan yang lain
      4. jenis hasil hutan
        1. damar
        2. getah jelutung
        3. kapur barus
        4. sarang burung
        5. rotan
        6. kayu balak
    2. kemajuan pertanian menguntungkan keluarga brooke
      1. tanaman taradisional ditanam secara besar-besaran untuk dieksport
        1. kelapa
        2. gambir
        3. lada hitam
        4. sagu/rumbia
      2. brooke telah menggalakan penanaman tanaman baru seperti getah dan tembakau
      3. getah ditanam pada akhir abad ke-20 dan kebanyakkan diusahakan oleh pekebun kecil
      4. pada abad ke-20, getah menjadi eksport kedua terbesar negeri sarawak selepas minyak
    3. perlombongan memantapkan kekayaan keluarga brooke
      1. emas
        1. kerajaan brooke mengenakan cukai
          1. pelombong cina tidak berpuas hati
          2. pelombong cina melancarkan pemberontakan
          3. pemberontakan dipatahkan oleh brooke
          4. pelombong cina melarikan diri ke sambas
          5. syarikat borneo bhd. mengambil alih perlombongan emas
      2. arang batu
        1. perlombongan arang batu mula dijalankan di sarawak pada tahun 1889
        2. pengeluaran arang batu meningkat pada setiap tahun
      3. antimoni
        1. dijalankan di bau dan kuching
        2. merupakan bahan galian yang berharga di sarawak
        3. syarikat borneo bhd. diberikan monopoli melombong antimoni di sarawak
        4. eksport antimoni bernilai hampir dua juta dolar antara tahun 1870 hingga 1916
        5. antimoni kurang dieksport pada akhir abad ke-20 kerana bekalan bahan galian ini semakin berkurangan
      4. minyak
        1. pengurangan pengeluaran bahan galian lain menyebabkan usaha mencari gali minyak ditingkatkan pada tahun 1882
        2. the anglo-saxon oil company diberikan konsesi untuk melombong petroleum di sarawak pada tahun 1909
        3. telaga petroleum yang pertama terdapat di miri pada tahun 1882
        4. kilang penapis minyak dibina di lutong pada tahun 1917
  4. keluarga brooke memantapkan pentadbiran
    1. james brooke memperkenalkan sistem pentadbiran
    2. beliau menggunakan perkhidmatan pemimpin tempatan dalam pentadbiran
      1. datu patinggi
      2. datu bandar
      3. datu temenggung
    3. pembesar tempatan bertanggungjawab memberi nasihat kepada raja sarawak dalam hal-hal yang berkaitan dengan undang-undang dan adat istiadat
    4. james brooke telah membentuk sistem pentadbiran yang sistematik
      1. majlis tertinggi
        1. majlis negeri
          1. majlis bahagian
    5. sarawak turut dibahagikan kepada lima bahagian dan setiap bahagian ditadbir oleh majlis bahagian
    6. pemimpin tempatan terlibat dalam pentadbiran ketiga-tiga majlis tersebut
    7. keluarga brooke juga telah menubuhkan beberapa jabatan untuk melincikan pentadbiran negeri
      1. jabatan kehakiman
        1. subtopic 1
          1. subtopic 1
      2. jabatan polis
      3. jabatan kastam dan cukai
      4. jabatan pos
    8. british menandatangani perjanjian dengan charles brooke pada tahun 1888
    9. perjanjian tersebut membolehkan sarawak menjadi negeri naungan british
      1. british berjanji melindungi sarawak daripada serangan musuh
      2. keluarga brooke memerintah negeri dengan bebas
      3. hal ehwal luar negeri sarawak diletakkan di bawah kawalan british
    10. charles vyner brooke telah mengisytiharkan perlembagaan sarawak sempena perayaan 100 tahun pemerintahan keluarga brooke (1841-1941)
    11. perlembagaan tersebut merupakan perlembagaan bertulis pertama di sarawak
    12. perlembaggan tersebut memberi kuasa pemerintahan kepada rakyat sarawak
    13. perlembagaan tersebut gagal dikuatkuasakan kerana meletusnya perang dunia kedua
  5. keluarga brooke meluaskan kuasa
    1. james brooke dan charles brooke telah berjaya memperluaskan kawasan pemerintahan mereka
    2. keluarga brooke berjaya meluaskan kawasan pemerintahan mereka sehingga ke sempadan brunei menjelang tahun 1905
    3. sempadan sarawak yang ada sekarang ini ialah sempadan negeri yang dibentuk oleh keluarga brooke
网站地图